روشهای پیشگیری از ابتلا به ایدز

راههای پیشگیری از ایدز،جلوگیری از ایدز

بیماری ایدز چیست؟

ایدزدرواقع مخفف »سندرم نقص ایمنی اکتسابی« به زبان انگلیسی می باشد. و توسط یک ویروس به نام اچ-آی-وی  ایجاد می شود. این ویروس با ورود به بدن ، باعث ازبین رفتن سلولهای دفاعی بدن انسان وکاهش تدریجی قدرت ایمنی بدن می شود وبیمار را در مقابل انواع عفونتها و سرطانها بی دفاع می کند وباعث مرگ وی می شود
از زمان عفونت اولیه یعنی ورود ویروس به بدن  تا بروز بیماری ایدز حدود 10 تا 12 سال طول می کشد ودر واقع بیماری ایدز مرحله پایانی عفونت با ویروس  اچ- آی -وی  می باشد فرد در این مدت اگرچه در ظاهر بیمار نیست ، اما ناقل ویروس ایدز است ومی تواند افراد دیگر را آلوده کند.

یک یا چند علامت از علائم زیر ممکن است مربوط به بیماری ایدز باشد هرچند که این علائم ممکن است درافرادی که به بیماری ایدز مبتلا نیستند نیز یافت شود. این علائم در واقع ما را مشکوک به ابتلا  به این بیماری می کند تشخیص قطعی ایدز با انجام آزمایش خون امکان پذیراست وتشخیص درواقع بر عهده پزشک می باشد.

این علائم عبارتند از : تب طولانی مدت ، کاهش وزن بیش از 10 درصداز وزن بدن درمدت یک ماه ، اسهال مزمن وطولا نی مدت ، عرق شبانه فراوان ، هرگونه بثورات پوستی مشکوک غیرقابل درمان ، عفونتهای قارچی شدید دردهان وگلو ، تب خالهای وسیع وزونا شدید ، تورم غدد لنفاوی ، زخمهای دهانی شدید ، سرفه مداوم وشدید وطولا نی بیش از یک ماه ، هرگونه عفونتهای میکروبی و ویروسی  شدید ومقاوم به درمان
 
آموزش همگانی در مورد چگونگی آلودگی به ویروس ایدز وراههای انتقال آن و رفتارهای پرخطر مرتبط با آن موجب تامین سلامت افراد جامعه وجلوگیری ازانتشار این بیماری مهلک غیرقابل درمان  می‌شود

مهم‌ترین موضوع ، آگاهی دادن به افراد جامعه درمورد راههای انتقال  ویروس ایدز می باشد که این راهها عبارتند از:

 1-ازطریق انتقال خون وفراورده های خونی آلوده

 2- تماس جنسی حفاظت نشده (بدون استفاده ازکاندوم) با افراد آلوده

  3- ازطریق استفاده مشترک ازوسائل تزریقی ، تیغ ، ابزارهای دندانپزشکی وپزشکی ، سوزن های خالکوبی وطب سوزنی

 4- ازطریق مادر مبتلا به جنین ونوزاد درهنگام زایمان              

موضوع مهم دیگر آموزش چگونگی پرهیز از رفتارهای پرخطرمی باشد.اگر فردی از رفتارهای پرخطر آگاهی داشته باشد بهتر می‌تواند در خصوص سلامت خود یا شریک جنسی خود قضاوت کند.رفتارهای پرخطر احتمال آلودگی به ویروس ایدز و سایر عفونت‌های‌ آمیزشی را بیشتر می‌کند.

رفتارهای پر خطر عبارتند از: 

 1- مصرف الکل ، مواد مخدر ، مواد روانگردان مثل -قرص اکس ، شیشه ، که با مختل کردن قدرت تشخیص وتضعیف اراده ، فرد قادر به تصمیم گیری درست ومناسب نمی باشد 

 2- اعتیاد به مواد مخدر تزریقی که به دلیل امکان استفاده مشترک ازسرنگ وسرسوزن 

 3-  تماس جنسی محافظت نشده (عدم استفاده از کاندوم)وداشتن شرکای جنسی متعدد و تماس‌های جنسی نامعمول (تماس مقعدی و دهانی) و متوسل شدن به خشونت در زمان تماس جنسی
 

با توجه به اینکه اعتیاد تزریقی و تماس جنسی ، شایع ترین راههای انتقال بیماری در کشورمان هستند وبیشتر بیماران مبتلا به این ویروس درسنین 24 تا 35 سالگی هستند. بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به  ایدز در جامعه باید  چگونگی پرهیز از رفتارهای پرخطرو نیزچگونگی رفتارهای جنسی نا سالم را به افراد به ویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد

 هرگونه تماس جنسی  که در آن فرد از سلامت خود یا شریک جنسی خود آگاه نباشد را رفتار جنسی ناسالم می‌گویند

بعضی از افراد و گروه‌ها مانند معتادان تزریقی، کارکنان خدمات بهداشت و درمان، نوزادان متولد شده از مادران  مبتلا، مبتلایان به عفونت‌های آمیزشی و افراد با رفتارهای جنسی پرخطر در معرض خطر بالای آلودگی به ویروس ایدز قرار دارند. بنابراین باید توجه بیشتری به این افراد که گروههای در معرض خطر محسوب می شوند مبذول داشت.

گروههای در معرض خطر ابتلا به ویروس ایدز عبارتند از:ا
الف- کارکنان خدمات بهداشت و درمان یکی از گروههای در معرض خطر آلودگی به ویروس ایدز هستند. بنابراین دستورالعمل‌هایی تحت عنوان احتیاطات استاندارد» تدوین شده است که تمامی کارکنان بهداشتی درمانی باید آنها را به کار ببندند تا خطر انتقال بیماری در آنها به« حداقل برسد

ب -زنان مبتلابه ویروس ایدز باید تا حد امکان از باردار شدن خود جلوگیری کنند. بنابراین توصیه می‌شود که در این افراد از دو روش پیشگیری از بارداری به طور همزمان استفاده شود تا احتمال بارداری به حداقل برسد. با این حال اگر خانم مبتلا  باردار شود با تجویز داروهای ضد ویروسی در زمان بارداری سعی می‌شود از انتقال بیماری به جنین وی جلوگیری شود. البته تجویز این داروها در زمان حاملگی همراه با خطراتی می‌باشد، ضمن آنکه این داروها بسیار گران و کمیاب می‌باشند. همچنین در نوزدان متولد شده از مادران  مبتلا به ویروس ایدز می‌توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.

ج-یکی دیگر از گروه‌های پرخطر، معتادان تزریقی می‌باشند که به دلیل استفاده مشترک از سرنگ و سوزن و کارهای پرخطر دیگر، منبع مهم آلودگی به  به شمار می‌روند. اقدامات پیشگیرانه در این گروه شامل تشویق و ترغیب معتادان به ترک، تغییر اعتیاد تزریقی به روش‌های کم‌خطرتر و در نهایت توزیع سرنگ، سوزن و کاندوم رایگان در میان آنها می‌باشد. از این اقدامات به عنوان راهکارهای «کاهش آسیب» یاد می‌شود.

د- ابتلا به عفونت‌های آمیزشی مانند سوزاک، سیفیلس و... خطر انتقال ویروس ایدز را به دنبال دارد. از طرف دیگر درمان عفونت‌های آمیزشی، خطر احتمال آلودگی به ویروس را کم می‌کند. بنابراین تشخیص و درمان کامل عفونت‌های آمیزشی در مبتلایان به آنها یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از ایدز به شمار می‌رود.

افرادی که رفتارهای پرخطر به ویژه رفتارهای پرخطر جنسی دارند لازم است که تحت مشاوره قرار گیرند تا از خطرات آلودگی به ویروس ایدز آگاه شوند و در صورت لزوم آزمایش‌های تشخیصی به‌طور داوطلبانه از آنها به عمل آید.

آزمایش های تشخیصی ایدز:

۱- آزمون غربالگری: همان تست HIV مرسوم می باشد. که اگر منفی باشد درصورتی که فرد دارای رفتارهای پرخطر باشد این تست باید یکبار دیگر درعرض دوماه تکرار شود.

درصورت مثبت بودن این تست  نباید آن را به اطلاع بیمار  رساند مگر تا زمانی که آزمون وسترن بلات انجام شود و نتیجه قطعی شود.

۲- آزمون وسترن بلات: این آزمایش در صورت مثبت بودن تستHIVباید انجام شود این آزمایش با وجود حداقل دو باند از باندهای p24 -gp41-gp120/160 مثبت درنظرگرفته می شود.

درصورت مثبت بودن تستHIV بهمراه مثبت شدن آزمون وسترن بلات نتیجه قطعی می شود.

نحوه پیشگیری  اورژانسی از ایدز

پیشگیری بعد از مواجه، عبارت از اقداماتی است که فرد بلافاصله پس از مواجه با ویروس اچ آی وی آن را انجام می‌دهد تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهد. این اقدام‌ها شامل مصرف برخی داروها است که از تکثیر ویروس و منتشر شدن آن در بدن جلوگیری می‌کند.

 با اشاره به این مساله گفت:‌«برای اینکه پیشگیری بعد از مواجه مؤثر واقع شود باید حتماً ظرف 72 ساعت پس از مواجه باشد چون در این مدت ویروس به اندازه کافی نمی‌تواند تکثیر یابد.»

وی در ادامه توضیح داد: «گاهی فرد به واسطه ماهیت شغلی در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارد مثلاً افرادی که بنا به ماهیت کارشان (مثل پرسنل بهداشتی درمانی) ممکن است به خاطر فرو رفتن سوزن آلوده به دست یا بریده شدن دست توسط چاقو و... در معرض ویروس اچ‌آی‌وی قرار گیرند. در مواردی هم ممکن است فرد خارج از محل کار به واسطه رابطه جنسی، تجاوز جنسی توسط فرد آلوده، استفاده از سرنگ‌های مشترک جهت تزریق و... در معرض این ویروس قرار بگیرد.»


این استاد دانشگاه با تأکید مجدد بر اینکه پیشگیری بعد از مواجه باید حتماً ظرف 72 ساعت پس از مواجه باشد، گفت: «برای مؤثر بودن پیشگیری، فرد باید هرچه زودتر و حتماً ظرف 72 ساعت پس از مواجه درمانش شروع شود. وقتی فرد در معرض احتمالی ویروس قرار گرفت، لازم است پس از شروع درمان، 6 هفته، 3 و 6 ماه پس از مواجه از نظر وجود ویروس اچ‌آی‌وی در بدن چک شود. پیشگیری بعد از مواجه شامل مصرف 3-2 داروی ضدویروس اچ‌آی‌وی است که باید به مدت 28 روز مصرف شوند و این پزشک است که مشخص می‌کند چه نوع درمانی برای فرد شروع شود. درمان با توجه به چگونگی در معرض قرار گرفتن فرد با این ویروس تعیین می‌شود هرچند مصرف این داروها بدون خطر بوده ولی ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد عوارضی مثل تهوع شود.»


به گفته این اورولوژیست اگر فردی که لازم است درمان پیشگیری پس از مواجه دریافت کند یک خانم باردار یا شیرده باشد در این شرایط هم خطر ابتلا برای مادر مطرح است و هم خطر ابتلا برای جنین، به خصوص اینکه انتقال ویروس به جنین در مرحله عفونت حاد بالاست. با این حال برای خانم‌های باردار نیز داروهای مؤثر وجود دارند که توسط پزشک متخصص در این زمینه تجویز می‌شوند.
صفری‌نژاد در پایان عنوان کرد: «باید به خاطر داشته باشیم که پیشگیری بعد از مواجه برای موارد ناخواسته و غیر مترقبه است و فرد نمی‌تواند بدون کاندوم رابطه جنسی برقرار کند به امید اینکه از پیشگیری بعد از مواجه استفاده خواهد کرد. چون پیشگیری بعد از مواجه صددرصد مؤثر نیست، بنابراین فرد در مدت زمانی که تحت درمان است باید تمام احتیاطات لازم برای جلوگیری از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی را انجام دهد.»

منابع : وب سایت:  سلامانه / وبلاگ : پزشک خانواده

افزایش آمار ایدز از طریق رابطه جنسی مقعدی
در مورد ایدز بیشتر بدانیم
آشنایی با تست ایدز
علائم ابتلا به ایدز

امکانات فوق شامل خریدارای سی دی مقالات سایت و مجموعه آموزشی زوج خوشبخت نیز می شود