حـد و مـرز آشنایی دختـر و پـسر پیـش از ازدواج
تا چندی پیش، روال بر این بود. دختر و پسری که به اصطلاح دمبخت بودند و قصد
واقعی آنها ازدواج و تشکیل خانواده بود از طریق والدین، اقوام، آشنایان یا
همسایگان به یکدیگر معرفی میشدند. پس از تماسی تلفنی با خانواده دختر و طرح
چند سوال کلیدی در مورد سن، تحصیلات، طبقه فرهنگی، عقاید و... قرار جلسه اول
گذاشته میشد.
طی جلسه اول آشنایی که خواستگاری نام میگرفت، دختر و پسر یکدیگر را میدیدند و
پس از توافق اولیه با نظارت والدین مراحل آشنایی با ضوابط خاصی انجام میگرفت،
اما در جامعه کنونی ما تعدادی از ازدواجهای نسل جوان بر پایه آشنایی قبل از
خواستگاری شکل میگیرد و خیلیها این نوع آشنایی را ملاکی برای انتخاب همسر
ایدهآل خود میدانند، اما سوال اینجاست آشنایی قبل از ازدواج تا چه حد
تضمینکننده یک زندگی مشترک موفق خواهد بود و چه حد و مرزهایی باید در آن رعایت
شود؟
● ازدواج در سه مرحله شکل میگیرد: آشنایی، نامزدی و عقد.
به طور معمول و سنتی آشنایی از طریق خواستگاری آغاز میشود. در این روش پدر،
مادر یا خواهر پسری که قصد ازدواج دارد با توجه به خصوصیات خانوادگی، اخلاقی،
فرهنگی، مذهبی و... دختری را انتخاب میکنند. البته این انتخاب با نظر و موافقت
پسر همراه است و اغلب این نوع خواستگاریها به ازدواجی موفق ختم میشود.
● آشنایی بیضابطه، رابطهای بیسمت و سو
حالا اگر این آشنایی از طریق خود پسر یا دختر، قبل از مراسم خواستگاری صورت
گیرد نهتنها صحیح و پسندیده نیست، بلکه در اغلب موارد مفید و موفق هم نخواهد
بود.
آشنایی قبل از خواستگاری رابطهای بدون تعهد، سطحی، ظاهری و بدون سمت و سو است.
روابط حاکم در این نوع آشناییها اغلب رویایی، فانتزی و براساس احساسات و
هیجانات عاطفی دختر و پسر شکل میگیرد و هرچند که برای دو جنس مخالف دلنشین و
شیرین است، اما مبتنی بر واقعیت نبوده و کاذب است. در این روابط، عشقی مجازی
حکمفرماست که واقعیت خارجی ندارد.
در این نوع آشناییها اغلب پسرها قصد ازدواج نداشته و معمولا از دادن تعهد
ازدواج طفره میروند. این افراد بیشتر به فکر کامروایی خود هستند و برای رسیدن
به آن آشنایی را طولانی کرده و نمیگذارند رابطه از آشنایی فراتر رود. اگر این
نوع آشناییها به ازدواج ختم شود اغلب ناموفق بوده و با طلاق به شکست منتهی
میشود.
● آشنایی با ضابطه، دوران شناخت اولیه
پس از خواستگاری، دوران آشنایی شروع میشود. این دوران بنا به گفته بهشتی،
نباید از سه یا چهار جلسه بیشتر به طول انجامد. طی این جلسات دختر و پسر و
خانوادههایشان تا حدودی با لایههای سطحی شخصیت یکدیگر آشنا میشوند. این
آشنایی نوعی شناخت اولیه و پیشزمینه دوران نامزدی است. این دوران اگرچه به قصد
ازدواج شروع میشود اما به این معنی نیست که الزاما به وعده ازدواج و نامزدی
ختم شود.
چراکه گاهی در همین چند جلسه خانوادهها پی به حقایقی برده و حاضر به ادامه این
رابطه نیستند بنابراین آشنایی بین دختر و پسر باید ارتباطی هدفدار و با اطلاع
خانوادهها باشد. طبق احکام شرعی دختر و پسر در این دوران میتوانند برای یکبار
بدون حجاب ضروری به مشاهده اندام و ظواهر یکدیگر پرداخته تا نداشتن آگاهی در
این مورد، منجر به نارضایتی زوجین در آینده نشود.
شناختهای عمیقی که در دوران نامزدی تجربه میشود برای دختر و پسر این فرصت و
امکان را فراهم میکند که اگر متوجه نبود تفاهم یا تضادی در یکدیگر شدند قبل از
وقوع عقد و وارد شدن نام آنها در شناسنامه یکدیگر، وعده ازدواج را منتفی کنند.
● نامزدی، آشنایی را عمیقتر میکند
زمانی که دختر و پسر در چارچوب خانواده قدری باهم آشنا و مصمم به ازدواج شدند
دوران نامزدی شروع میشود. دوران نامزدی با وعده ازدواج شروع و با عقد به پایان
میرسد و حداقل خانواده دختر و پسر از آن آگاه هستند. در این دوران تعهد افراد
به یکدیگر زیادتر، ارتباطات بیشتر و شناختها عمیقتر شده و افراد خانواده،
فامیل و دوستان در این رابطه وارد میشوند.
در این دوره میتوانیم با نمونهای از زندگی مشترک و آینده خود روبهرو شویم و
درستی و نادرستی تصورات و ذهنیات خود را از یکدیگر اصلاح کنیم. به طور میانگین
چهار تا شش ماه فرصت مناسبی است که دختر و پسر و خانوادههایشان باهم آشنا
شوند.
این دوران نباید طولانی شود، چراکه یا موجب وابستگی کاذب و غیرمنطقی شده، یا
اغلب موجب دلزدگی میگردد بنابراین اگر خانوادهها در این مدت شش ماه متوجه
شدید که نظرها و اعتقاداتشان از هم دور است باید هرچه زودتر قبل از هرگونه
وابستگی عاطفی بین دختر و پسر به این دوران خاتمه دهند.
برخی افراد بر این باورند که شش ماه فرصت بسیار کوتاهی برای شناخت شخصیت واقعی
افراد است، اما روانشناسان میگویند: چه تضمینی وجود دارد که پس از یک سال یا
بیشتر شناخت طرفین از هم کامل شود. گاهی گذر زمان چیزی را عوض نکرده و فقط
وابستگی عاطفی کاذب به وجود میآورد. نوعی وابستگی که موجب نادیده گرفتن تضادها
و تفاوتهای شخصیتی دو طرف خواهد شد.
● ترس از نامزدی ممنوع
برخی خانوادهها با این عقیده که چون نامزدی رسمیت ندارد و ممکن است پسر، دختر
را رها کند یا اسم روی دختر بماند، دوران نامزدی را به بعد از عقد رسمی موکول
کرده و این دوران را درفاصله بین عقد و عروسی قرار میدهند، اما شناختی که در
دوره آشنایی، نامزدی یا عقد به دست میآید با یکدیگر متفاوت بوده و باید برای
داشتن یک ازدواج موفق هرکدام از این مراحل را در مدت زمان توصیه شده طی کرد.
در واقع شناختهای عمیقی که در دوران نامزدی تجربه میشود برای دختر و پسر این
فرصت و امکان را فراهم میکند که اگر متوجه نبود تفاهم یا تضادی در یکدیگر شدند
قبل از وقوع عقد و وارد شدن نام آنها در شناسنامه یکدیگر، وعده ازدواج را منتفی
کنند. نامزدی یک فرصت است و نباید از این فرصت ترسید. هزینههای عاطفی، اقتصادی
و اجتماعی جدایی در نامزدی بسیار کمتر از جدایی پس از عقد است.
● حدود نظارت در دوران نامزدی
دوران نامزدی باید با نظارت همان افرادی که از نامزدی باخبرند یعنی پدر و مادر
دو طرف صورت گیرد. مهمترین حریم نامزدی رابطه جنسی است که اگر برقرار شود فضای
نامزدی از حالت طبیعی خارج و جدایی سخت میشود. در این دوران نباید هیچگونه
ارتباط جسمانی و پنهانی برقرار شود. در دوران نامزدی دختر و پسر تحت نظر و با
توافق خانوادهها با حفظ ادب و مراعات ارزشهای اخلاقی میتوانند با
خانوادههای یکدیگر رفت و آمد کرده و در حد و مرز مشخصی با هم صحبت کنند یا
بیرون بروند تا یکدیگر را بشناسند. در این دوران به جای ایجاد روابط احساسی و
هیجانی باید به تحلیل ملاکهای اصلی زندگی پرداخت و از نظرات یکدیگر باخبر شد.
● از مشاور ازدواج کمک بگیرید
مشاوره با کارشناسان دینی، دختر و پسر را به وظایف شرعی خود در قبال همسر و
فرزند در طول زندگی مشترک آگاه می کند و شرکت در کلاسهای آموزشی ازدواج
میتواند زوجین را در برقراری یک ارتباط عاطفی و روابط صحیح زناشویی هدایت کند.
گفتوگو در مورد سنجش میزان تمایلات جنسی در دوران نامزدی به منظور جلوگیری از
نارضایتی جنسی پس از ازدواج نهتنها جایز نیست، بلکه ملاک درستی برای سنجش
تمایلات نخواهد بود. دختر و پسری که هنوز وارد زندگی زناشویی نشدهاند و تجربه
و شناخت کاملی از تمایلات جسمی، جنسی و عاطفی خود ندارند، نمیتوانند در مورد
میزان یا شدت این نوع تمایلات تصمیمگیری کنند. در این زمینه مراجعه به
کلاسهای آموزشی و مشاوران خانواده کارساز خواهد بود.
ارسال مطلب از : حسام احمدی
برگرفته از نوشته فاخره بهبهانی در روزنامه جام جم
بازنشر از :
پایگاه اطلاع رسانی تنظیم خانواده
هرکدام از ما وقتی وارد زندگی مشترک میشویم، انتظاراتمان براساس زندگی خانوادگی مان، آنچه در رسانهها دیدهایم و آنچه در روابط قبلی خود تجربه کردهایم، شکل میگیرد. داشتن انتظارات غیرواقع بینانه باعث میشود رابطه رضایتبخش نبوده و در آخر شکست بخورد.
انتظار از همسر
نکاتی که در زیر آوردهایم کمکتان میکند بین انتظارات سالم و مشکلساز تمایز قائل شوید.
** به تغییرها احترام بگذارید. چیزی که شما در ماههای اول از یک رابطه میخواهید با چیزی که بعد از گذشت زمانی طولانیتر میخواهید، ممکن است متفاوت باشد. باید پیش بینی کنید که هم شما و هم طرفتان به مرور زمان تغییر میکنید. احساس عشق و علاقه هم به مرور زمان تغییر میکند. احترام و ارزش گذاشتن بر این تغییرات، فرایندی سالم است.
** تفاوتها را بپذیرید. اینکه بپذیرید بعضی چیزها درمورد طرفتان هست که هر چقدر هم که تلاش کنید حتی به مرور زمان هم تغییر نخواهد کرد، بسیار سالم اما دشوار است. متاسفانه، همیشه این انتظار وجود دارد که طرفمان طوری که ما میخواهیم تغییر خواهد کرد. ممکن هم هست که این انتظار غیرواقع بینانه را داشته باشیم که طرفمان هیچوقت تغییر نخواهد کرد.
** نیازها و خواستههایتان را مطرح کنید. هرچند تصور اینکه طرفتان همه خواستهها و نیازهای شما را میداند خیلی ساده است اما معمولاً اینطور نیست و میتواند منجر به استرس و فشار زیاد در رابطه شود. یک رویکرد بهتر و سالمتر این است که نیازها و خواستههایمان را به طور مستقیم به طرفمان مطرح کنیم.
**به حقوق طرفمقابل احترام بگذارید. در روابط سالم، هر طرف حق دارد که احساسات، دوستان، فعالیتها و نظرات خود را داشته باشد. غیرمنطقی است که انتظار داشته باشید او هم اولویتها، اهداف و علایق شما را داشته باشد.
** برای جنگ عادلانه آماده باشید. زوجهایی که به کشمکش بعنوان تهدیدی برای رابطهشان نگاه میکنند که به هر ترتیبی باید از آن اجتناب کنند. زوجهای سالم با هم میجنگند اما جنگ عادلانه. مسئولیت سهم خودتان را در مشکل بپذیرید، وقتی اشتباه میکنید قبول کنید و به دنبال مصالحه باشید.
**رابطهتان را تعمیر کنید. اکثر ما میدانیم که برای اینکه یک وسیله نقلیه را در جهتی دلخواه به حرکت واداریم نه تنها به سوخت مداوم نیاز دارد بلکه تعمیرات و اصلاحات منظم هم لازم دارد. درمورد روابط هم همین طور است. بااینکه ممکن است برای شروع رابطه خیلی تلاش کنیم، انتظار اینکه بدون تلاش یا تعمیر و اصلاح مداوم به مسیر خود ادامه دهد باعث میشود رابطه به تصادف ختم شود! بااینکه هدیه دادن خیلی مهم است اما معمولاً کارهای کوچک و غیرمادی که دو طرف برای هم میکنند موجب می شود که رابطه را راضیکننده نگه دارد.
سعی کنید به مسائل از دید همدیگر نگاه کنید. این به آن معنی نیست که همیشه باید با هم موافق باشید، بلکه هر دوی شما باید تفاوتها، دیدگاهها و نیازهای متفاوت هم را درک کنید
فشارهای بیرونی بر رابطه
- تفاوت در ریشهها: حتی آنهایی که از یک فرهنگ، مذهب یا وضعیت اقتصادی مشابه هستند خیلی خوب است که درمورد انتظارات خود از یک همسر خوب با هم صحبت کنند. آنچه که برای شما مشخص و نرمال به نظر میرسد ممکن است باعث تعحب طرفتان شود یا برعکس. اگر از ریشههای مختلف هستید، بدانید که لازم است زمان و انرژی بیشتری را برای ساختن رابطهتان صرف کنید. برای فهمیدن فرهنگ یا مذهب طرفتان وقت بگذارید.
- زمان باهم و بیهم بودن: اینکه چه مدت زمانی را با هم و یا دور از هم سپری کنید یکی از مهمترین دغدغههای روابط است. اگر زمانی که طرفتان دور از شما میگذراند را به شکل «آنقدر که او برایتان مهم است او به شما اهمیت نمیدهد» نگاه کنید، ممکن است قضاوت زودهنگام کنید. با طرفتان درمورد اینکه زمان دور از شما برای او چه مفهومی دارد حرف بزنید و درمورد نیازهایتان از رابطه در زمانهای با هم بودن برای او حرف بزنید. خواستن آنچه میخواهید، بدون در نظر گرفتن نیازهای طرفتان، معمولاً باعث دور کردن او میشود.
- خانواده طرفمقابل: کنار آمدن با خانواده طرفمقابل برای بعضیها کار سختی است. بد نیست که کمی به نیت خوب والدین فکر کنید. والدین ممکن است توصیهها و نصیحتهای خوبی با نیت خالص درمورد رابطه شما داشته باشند. خیلی مهم است که هر دوی شما باهم درمورد اینکه چطور با ارزشها و حمایتهای متفاوت خانوادههایتان کنار بیایید با هم حرف بزنید.
- دوستان: خیلیها هستند که تصور میکنند باید همه دوستانشان را دور بیندازند مگر اینکه طرفشان هم به اندازه خودشان آنها را دوست داشته باشد. کنار گذاشتن دوستان برای شما و رابطهتان سالم نیست مگر در مواردی که با دوستانتان در فعالیتهایی شرکت میکنید که برای خودتان و رابطهتان مخرب باشد. ضمن اینکه باید به خاطر داشته باشید که ممکن است طرفتان به اندازه شما از حضور دوستانتان لذت نبرد. باید درمورد اینکه با کدامیک از دوستانتان به اتفاق وقت بگذرانید با هم حرف بزنید.
وقتی در انتظارات، نیازها یا نظراتتان، اختلاف مهم و اساسی وجود دارد، سعی کنید با صداقت و جدیت برای آن تلاش کنید. بهتر است زودتر از متخصص کمک بگیرید تا اینکه آنقدر صبر کنید که وضعیت بحرانی شود
قدم اصلی برای حفظ یک رابطه خوب
1) از چیزهایی که شما و طرفتان برای خودتان و برای رابطهتان میخواهید آگاه باشید.
2) نیازهایتان را به همدیگر بگویید.
3) بفهمید که طرفتان قادر به برآوردن همه نیازهای شما نیست. بعضی از این نیازها باید در خارج از رابطه برآورده شوند.
4) برای حرف زدن و بحث کردن درمورد چیزهایی که از هم میخواهید علاقه نشان دهید.
5) نخواهید که طرفتان برای برآوردن همه نیازهای شما تغییر کند. برای قبول کردن تفاوتهای بین زوج ایده آل هرکدامتان و فرد واقعی که با او ارتباط دارید تلاش کنید.
6) سعی کنی به مسائل از دید همدیگر نگاه کنید. این به آن معنی نیست که همیشه باید با هم موافق باشید، بلکه هر دوی شما باید تفاوتها، دیدگاهها و نیازهای متفاوت هم را درک کنید.
7) وقتی در انتظارات، نیازها یا نظراتتان، اختلاف مهم و اساسی وجود دارد، سعی کنید با صداقت و جدیت برای آن تلاش کنید. بهتر است زودتر از متخصص کمک بگیرید تا اینکه آنقدر صبر کنید که وضعیت بحرانی شود.
منبع: کتاب مهارت های اساسی زندگی سالم. نوشته خسرو امیرحسینی
باز نشر از پایگاه اطلاع رسانی تنظیم خانواده