آنچه باید درمورد سرطان رحم بدانید

آشنایی با سرطان رحم و درمان آن

آنچه باید درمورد سرطان رحم بدانید

What You Need To Know About Cancer Of The Uterus

به نقل از موسسه تحقیقات ، آموزش و درمان سرطان

مقدمه

این مقاله پایگاه علمی، پزشکی و آموزشی مؤسسة تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان  اطلاعاتی از دلایل ممکن، نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نحوۀ تشخیص و درمان سرطان رحم دارد که به بیماران و خانواده و دوستان آنها کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند که این بیماری را بهتر تشخیص دهند و یا از عهدة مقابلۀ با آن برآیند.

در ایران طبق آمار 1385  شایعترین سرطان سیستم تناسلی خانم‌ها سرطان تخمدان‌هاست.

تحقیقات باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند اطلاعات ما در مورد سرطان رحم افزایش پیدا کند و دانشمندان دلایل آن را بیش‌تر بفهمند و راه‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید پیشگیری، کشف، تشخیص و درمان این بیماری را پیدا کنند. تحقیقات به پیشرفت کیفیت زندگی بیماران و کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

رحم

رحم بخشی از دستگاه تناسلی خانم‌‌‌‌‌‌‌‌هاست که اندامی توخالی و گلابی شکل است و جنین در آن رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌کند. رحم در حفره لگن بین مثانه و رکتوم قرار دارد.

بخش باریک و پایینی رحم دهانه رحم (سرویکسی) نام دارد و بخش میانی و پهن رحم تنه (Corpus) است. برآمدگی بالای رحم هم فوندوس Fundus نام دارد. لوله‌‌‌‌‌‌‌‌های فالو‌‌‌‌‌‌‌‌پ Fallopian Tubes در ادامۀ هر دو سمت بالای رحم به سمت تخمدان‌‌‌‌‌‌‌‌ها منتهی می‌شوند.

دیوارة رحم بافتی دولایه دارد. لایة درونی یا پوشاننده را آندومتر می‌‌‌‌‌‌‌‌گویند. لایة بیرونی بافت ماهیچه است که میومتر (بافت عضلانی رحم) نام دارد.

در خانم‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در سن بچه‌دار شدن هستند، پوشش داخلی رحم رشد می‌کند و هر ماه به ضخامت آن اضافه می‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا برای بارداری آماده شود. اگر خانمی باردار نشود، لایه پوشاننده درونی ضخیم و پرخون ریزش می‌کند و از طریق واژن بیرون می‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزد و از بدن خارج می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. به این خونریزی (ماهیانه) قاعدگی می‌گویند.

فهم سرطان

سرطان دسته‌ای از بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌های مرتبط است. همة سرطان‌ها در سلول‌ها - یعنی واحدهای پایة زندگی در بدن - شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. سلول‌ها بافت‌ها را و بافت‌ها هم اندام‌های بدن را می‌‌‌‌‌‌‌‌سازند.

معمولاً، سلول‌ها رشد می‌کنند و تقسیم می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند تا سلول‌های جدیدی را که بدن به آنها نیاز دارد تشکیل دهند. وقتی سلول‌ها پیر می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و می‌‌‌‌‌‌‌‌میرند، سلول‌های جدید جای آنها را می‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند.

گاهی این روند منظم به‌هم می‌‌‌‌‌‌‌‌ریزد. سلول‌های جدید وقتی بدن به آنها نیاز ندارد تشکیل می‌شوند و سلول‌های پیر زمانی که باید بمیرند نمی‌‌‌‌‌‌‌‌میرند. این سلول‌های اضافه بافتی ناهمگون را که غده یا تومور نام دارد تشکیل می‌دهند.

تومورها خوش‌خیم یا بدخیم‌اند.

تومورهای خوش‌‌‌‌‌‌‌‌خیم سرطان نیستند و معمولاً پزشکان می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند آنها را بیرون بیاورند. سلول‌های تومورهای خوش‌‌‌‌‌‌‌‌خیم در قسمت‌های دیگر بدن گسترش پیدا نمی‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. در بسیاری از موارد، تومورهای خوش‌‌‌‌‌‌‌‌خیم پس از آنکه بیرون آورده شوند دوباره عود نمی‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. از همه مهم‌تر اینکه تومورهای خوش‌خیم معمولاً مرگبار نیستند.

اختلالات خوش‌‌‌‌‌‌‌‌خیم رحم

فیبروید Fibroid تومور شایع رحم است که در ماهیچۀ رحم رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بیش‌تر در دهۀ 40 سالگی خانم‌‌‌‌‌‌‌‌ها شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. احتمال دارد خانم‌ها در یک زمان چندین فیبروید داشته باشند. فیبرویدها تبدیل به سرطان نمی‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. وقتی خانمی یائسه می‌‌‌‌‌‌‌‌شود فیبرویدها کوچک‌تر و گاهی ناپدید می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.

معمولاً، فیبرویدها هیچ نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌ای ندارند و هیچ درمانی هم لازم ندارند. ولی بسته به اندازه و محلشان موجب خونریزی، ترشح واژنی و تکرر ادرار می‌شوند. خانم‌هایی که این نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌ها را در خود می‌‌‌‌‌‌‌‌بینند باید به پزشک مراجعه کنند. اگر فیبروید موجب خونریزی زیاد شود یا به اندام‌های مجاور فشار آورد و موجب درد شود، پزشک پیشنهاد جراحی یا نوع دیگری از درمان را می‌دهد.

آندومتریوز حالت خوش‌خیم دیگری است که بر رحم تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد. بیش‌تر در دهۀ 30 و 40 سالگی خانم‌‌‌‌‌‌‌‌ها شایع است و به‌خصوص در خانم‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که تا به‌حال باردار نشده‌‌‌‌‌‌‌‌اند اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌افتد. این حالت با رشد بافت آندومتر در خارج از رحم و در اندام‌های اطراف ایجاد می‌شود. این حالت موجب بروز درد در دوره‌‌‌‌‌‌‌‌های قاعدگی، خونریزی غیرعادی واژن و گاهی ناتوانی در باروری (باردار شدن) می‌شود ولی به سرطان نمی‌انجامد. خانم‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را که آندومتریوز دارند می‌‌‌‌‌‌‌‌توان با هورمون یا جراحی درمان کرد.

هایپرپلازی آندومتر Endometrial Hyperplasia  به افزایش تعداد سلول‌های جدارۀ رحم می‌گویند. این عارضه سرطان نیست ولی گاهی تبدیل به سرطان می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. دوره‌‌‌‌‌‌‌‌های قاعدگی شدید، خونریزی مابین پریودها و خونریزی بعد از قاعدگی نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های شایع هایپرپلازی هستند و بیش‌تر بعد از چهل سالگی رایج است. برای پیشگیری هایپرپلازی از تبدیل شدن به سرطان، پزشک خارج‌سازی رحم یا درمان با هورمون (پروژسترون Progesterone ) و آزمایش‌های پیگیری منظم را پیشنهاد می‌دهد.

تومورهای بدخیم سرطان هستند. آنها اساساً وخیم هستند و تهدیدی برای زندگی محسوب می‌شوند. سلول‌های سرطانی تهاجمی‌اند و اندام‌ها و بافت‌های مجاور را نابود می‌کنند. سلول‌های سرطانی همچنین احتمال دارد از تومور بدخیم خارج و وارد جریان خون یا عروق لنفاوی شوند. به این طریق سلول‌های سرطانی از تومور اصلی (اولیه) پراکنده می‌شوند و تومورهای دیگری را در سایر اندام‌ها تشکیل می‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. گسترش سرطان را متاستاز می‌گویند.

وقتی سرطان رحم در خارج از رحم گسترش می‌‌‌‌‌‌‌‌یابد (متاستاز)، سلول‌های سرطانی اغلب در عروق لنفاوی، یا رگ‌های خونی یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. اگر سرطان به غدد لنفاوی برسد، سلول‌های سرطانی از غدد لنفاوی به اندام‌های دیگر مانند ریه‌‌‌‌‌‌‌‌ها، کبد و استخوان‌‌‌‌‌‌‌‌ها پراکنده می‌شوند.

وقتی سرطان از محل اصلی خود به قسمت‌های دیگر بدن می‌‌‌‌‌‌‌‌رسد، تومور جدید از همان سلول‌های غیرعادی تشکیل می‌شود و همنام تومور اولیه است. مثلاً، اگر سرطان رحم به ریه‌‌‌‌‌‌‌‌ها برسد، سلول‌های سرطانی در ریه‌‌‌‌‌‌‌‌ها در واقع همان سلول‌های سرطانی رحم هستند. نام عارضه هم، متاستاز سرطان رحم است نه سرطان ریه و درمان آن هم مثل درمان سرطان رحم است نه مانند سرطان ریه. پزشکان گاهی تومور جدید را بیماری «دوردست» می‌گویند.

شایع‌‌‌‌‌‌‌‌ترین نوع سرطان رحم در دیواره داخلی رحم (آندومتر) شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شود که به آن سرطان آندومتر یا سرطان رحم می‌گویند. در این مطلب، از واژه‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان رحمی یا سرطان رحم در مورد سرطانی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌شود که از غشاء داخلی رحم شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

نوع دیگر سرطان، سارکوم رحم، در میومتر (Myometrium) گسترش می‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. سرطانی هم که از دهانه رحم شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شود نوع دیگری از سرطان است. در این مقاله به سارکوم رحم یا سرطان دهانه رحم اشاره‌‌‌‌‌‌‌‌ای نشده است.

سرطان رحم: چه کسی در معرض خطر است؟ 

هیچ‌کس علت دقیق سرطان رحم را نمی‌‌‌‌‌‌‌‌داند. البته روشن است که این بیماری واگیر ندارد یعنی کسی سرطان رحم را از دیگری «نمی‌گیرد».

کسانی که به این بیماری مبتلا می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند شبیه آنهایی هستند که در معرض عوامل خطرزا هستند. عامل خطرزا عاملی است که احتمال بروز بیماری را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

بیش‌تر کسانی که در معرض عوامل خطرزا هستند به سرطان رحم مبتلا نمی‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. از سوی دیگر، خیلی از کسانی که به این بیماری مبتلا می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند این عوامل را نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند. پزشکان به‌ندرت می‌توانند شرح دهند که چرا خانمی به این سرطان دچار می‌‌‌‌‌‌‌‌شود و دیگری نمی‌شود.

مطالعات این عوامل خطرزا را نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌دهند:

سن: ابتلا به سرطان رحم بیش‌تر در خانم‌های بالای 50 سال رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

هایپرپلازی آندومتر: اگر خانمی هایپرپلازی آندومتر داشته باشد میزان خطر ابتلا به سرطان رحم در او بیش‌تر است.

هورمون‌درمانی جایگزین (HRT (Hormone Replacement Therapy : برای مهار نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های یائسگی، پیشگیری از پوکی استخوان (نازک شدن استخوان‌‌‌‌‌‌‌‌ها) و همچنین برای کاهش احتمال حملات قلبی یا سکتۀ مغزی به‌کار می‌‌‌‌‌‌‌‌رود.

خانم‌هایی که از استروژن Estrogen  بدون پروژسترون استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند. استفادة طولانی‌مدت و میزان مصرف زیاد استروژن خطر را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. خانم‌هایی که از ترکیب استروژن و پروژسترون استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند در معرض خطر کم‌تری نسبت به خانم‌هایی هستند که استروژن تنها استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. پروژسترون از رحم محافظت می‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

خانم‌ها باید درمورد مزایا و خطرات HRT با پزشک مشورت کنند. همچنین معاینات دوره‌‌‌‌‌‌‌‌ای منظم در حین انجام HRT احتمال پیدا کردن سرطان رحم را در مراحل مقدماتی، اگر پیشرفت نکرده باشد، افزایش می‌دهد.

چاقی و عوامل مشابه: بدن بعضی از این استروژن‌ها را در بافت‌های چربی می‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. به همین دلیل است که زنان چاق نسبت به زنان لاغر مقدار استروژن بیش‌تری در بدنشان دارند. به‌دلیل وجود مقدار زیاد استروژن در زنان چاق، آنها در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان رحم هستند. خطر این بیماری در زنانی که دیابتی هستند و فشار خون بالایی دارند بالاتر است (مشکلاتی که بیش‌تر زنان فربه به آنها دچارند).

تاموکسیفن Tamoxifen: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنانی که داروی تاموکسیفن را جهت پیشگیری یا درمان سرطان پستان مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. به ‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد که این دارو بر رحم همان تأثیری را می‌گذارد که استروژن. پزشکان زنانی را که تاموکسیفن مصرف می‌کنند برای کشف نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان رحم بازبینی می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

البته مزایای تاموکسیفن برای درمان سرطان پستان مهم‌تر از خطر امکان بروز سرطان‌های دیگر است، گرچه هر زنی با دیگری متفاوت است. هر خانمی که به فکر استفاده از داروی تاموکسیفن است باید با پزشک درمورد پیشینة پزشکی خود و خانواده‌‌‌‌‌‌‌‌ و بستگانش مشورت کند.

سرطان کولورکتال: زنانی که سرطان کولورکتال وراثتی داشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند بیش از زنان دیگر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند.
 خطرزایی عوامل دیگر به مدتی که بدن در معرض استروژن است بستگی دارد. زنانی که بچه‌دار نشده‌‌‌‌‌‌‌‌اند، قاعدگی در سن خیلی پایین شروع شده یا خیلی دیر یائسه شده‌اند برای مدت طولانی‌‌‌‌‌‌‌‌تری در معرض استرژون و در نتیجه خطر بالای ابتلا به سرطان هستند.

زنانی که عوامل خطرزای شناخته شده را دارند و کسانی که نگران سرطان رحم هستند باید در مورد نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های این بیماری و چگونگی معاینات دوره‌‌‌‌‌‌‌‌ای منظم با پزشک مشورت کنند. پیشنهادهای پزشک بر مبنای سن زن، پیشینة پزشکی و عوامل دیگر صورت می‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد.

علائم

سرطان رحم معمولاً پس از یائسگی رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد ولی امکان دارد

جهت مشاهده ادامه مطلب روی اینجا کلیک کنید

ادامه مطلب